Gerçek Ötesi (POST-TRUTH) Dünyada Yaşamak
Gerçeklerin giderek önemini kaybettiği ve insanların hakikati aramak yerine sahte bilgilere inandığı hakikat ötesi bir dönem düşünebilir misiniz?Bu gerçek ötesi (post truth) dünyada bilgiye ulaşmak oldukça kolaydır. Özellikle internet teknolojisinin gelişmesiyle her saniye sayısız bilginin yayıldığı platformlar ortaya çıkmıştır. Eğer bu sayısız bilgi çeşitliliği yalnızca güvenilir kaynaklardan elde edilen gerçek bilgilerden oluşsaydı tüm insanlık için faydalı olurdu. Ancak sahte içeriklerin yayılması da bu doğrultuda kolaylaşmıştır.
Böylece gerçeğe ulaşmak, büyük bilgi yığınları arasında hakikati bulmak giderek zorlaşmıştır. İçinde yaşadığımız dönemi bir gerçek ötesi (post truth) dönem olarak değerlendirebiliriz.
GERÇEK ÖTESİ (POST TRUTH) NEDİR?
Gerçek ötesi (post truth) kavramı 2016 yılında Oxford English Dictionary tarafından yılın kelimesi seçilmiştir. Kavramın popülerleşmesi siyasi seçim kampanyalarında kullanılmasıyla gerçekleşmiştir. (1)
Post Truth‘un Türkçe karşılığı gerçek ötesi, hakikat sonrası kelimeleridir. En genel haliyle “duygu ve kişisel inançların, kamuoyunu belirlemede nesnel gerçeklerden daha etkili olması” şeklinde tanımlanır. (2)
Kısaca, gerçek ve sahte arasındaki ayrım giderek belirsizleşir. Hakikatin önemi giderek azalır. Asılsız popüler söylemler gerçek bilginin önünde geçer ve doğru kabul görür. Gerçeği aramak kimsenin aklına gelmez daha kötüsü kimse bilginin doğruluğunu sorgulamaz.
GERÇEK ÖTESİ DÜNYADA YAŞAMAK NASILDIR?
Gerçek ötesi dünyada yaşamak bizlere doğru bilginin önemini ve gerçeğe ulaşmanın giderek zorlaştığını gösterir. Bilgiye ulaşabileceğimiz platformların sayısı arttıkça paradoksal biçimde doğru bilgiye ulaşmak zorlamıştır.
Medyanın insanların düşünce ve davranışlarını belirleme konusunda önemli bir etkisi vardır. Herhangi bir konuda edindiğimiz bilgi bizleri belli bir davranış gerçekleştirmeye götürür. Bu nedenle doğru bilgiye ulaşmak önemlidir. Aynı zamanda bir haktır. Ancak medya platformlarının sayısı arttıkça rekabet ortamı da giderek kızışmaktadır. Ticari kaygılar ön plana çıkmıştır. dikkat çekmek ve etkileşim sayısını artırmak doğru bilgi vermekten daha önemli hale gelmiştir.
Ancak sahte haberlerin yarattığı etki her zaman basit düzeyde değildir. Bunun önemli bir örneği geçtiğimiz yıllarda yaşanan koronavirüs pandemisi döneminde görülmüştür. Bu dönemde virüsten koruduğu iddia edilen gıda, ilaç, temizlik malzemeleri gibi çeşitli sahte haberler sebebiyle birçok can kaybı yaşanmıştır. Ortaya çıkan sahte haberlerin sayısı, gerçeklerin önüne geçmiştir. Dünya Sağlık Örgütü bu dönemde sahte haberlerle mücadele etmek için “infodemi” kavramını ortaya çıkarmış ve insanlar konu hakkında duyarlı olmaya çağırmıştır.
Doğru bilgiye ulaşmak sadece özel dönemler için değil hayatımızın her anında önemlidir. Gerçek ötesi dönemde hakikate ulaşmak her ne kadar zor olsa da gerçek bir yerlerde mevcuttur. Yapmamız gereken gerçekliğin çarpıtılmış versiyonlarına değil gerçeğin kendisine inanmayı seçmektir.
KAYNAK
