Bakış Açınızı Değiştirtecek 5 Belgesel

İzlerken öğrenmeyi sevenler için tüketime,satın alma davranışlarına ve hayata dair bakış açınızı değiştirecek 5 belgesel derledik..

The True Cost (Gerçek Bedel) 2015

Bir kahve parasına bir tişört almak kulağa nasıl geliyor? Bu soru birçok insana cazip gelebilir. Sonuçta herkes çok ucuza güzel şeyler alarak bütçesini korumak ister. Ancak eğer True Cost isimli belgeseli izlerseniz bu durumun göründüğü kadar güzel olmadığını fark edersiniz. True Cost belgeseli tekstil endüstrisine odaklanıyor. Ancak bu endüstrinin ışıltılı vitrinlerin, süper modellerin yürüdüğü podyumları olduğu tarafı değil. Daha karanlık ve daha iç karartıcı kısmını gözler önüne seriyor.

Günümüzde moda devlerinin birbiri ile rekabet etmek için ürünlerini ucuza ve daha ucuza satmaya başladı. Böylece sonucu herkes bir kahve parasına bir tişört alacak duruma geldi. Böylece paramız cebimizde kalırken gardırobumuzda daha giymeden eskiyen onlarca ürün birikti. Diğer tarafta hiç kimsenin düşünmediği bir gerçeklik yer alıyor. Bu ürünler nasıl, hangi şartlarda, kimler tarafından üretiliyor? Diğer soru ise bu ürünlerin gerçek bedelini kim ödüyor?

Tekstil endüstrisi dünyadaki çevre kirliliği ve kimyasallardan oluşan hastalıklar bakımından en üst sıralarda yer alan sektörlerden biridir. Belgeselde bu sektörde çalışan insanların yaşamı ele alındı. Bu sektörden çalışanların ne tür hastalıklara sahip olduğu, çevrenin ne boyutta kirletildiği çarpıcı şekilde işlenmiştir. Daha kötüsü bizler bir kahve parasına bir tşört alırken bu ürünün gerçek bedelini kimin ödediğini hiç sorgulamıyoruz. True Cost’da bu ürünlerin bedelini hayatları ve sağlıkları pahasına ödeyen özellikle 3. Dünya ülkelerinde çalışan tekstil işçilerinin gerçek yaşamı ele alındı. Belgesel tüketim çılgınlığına yönelik getirdiği yorumla bilinçsizce alışveriş yapanların bakış açısını değiştirecek bir baş yapıttır..

My Octopus Teacher (Ahtapottan Öğrendiklerim) 2020

Ahtapottan Öğrendiklerim Fırtına burnunda çocukluğunu geçiren Craig Foster’in deniz altında bir ahtapot ile olan ilginç arkadaşlığını işliyor.

Belgesele konu olan Craig Foster bir film çekmek amacıyla Kalahari bölgesine gider. Burada doğal ve vahşi yaşamı yakından gözlemleme fırsatı bulur. O dönemlerde daha önce hiç görmediği canlıları keşfede Craig’in hayatında bir şeyler değişti. Büyük bir arzuyla bu vahşi yaşamın arasında olmak istese de film çekme çabaları sonuçsuz kaldı. Şehre dönüp iş yaşamına daldı ve yıllar geçip gitti.

Bir gün hayatında radikal bir değişiklik yaparak çocukluğunu geçirdiği Fırtına burnuna geri döner. Olmak istediği tek yerin okyanustur. Birgün her şeyin başladığı o yere okyanusun altındaki yosun ormanına dalış yapar. Burada sıra dışı bir olaya şahit olur. Bir ahtapot ile tanışan Craig ahtapotlara yönelik o güne kadar keşfedilmemiş şeyleri keşfeder. Diğer kemiksiz canlılara göre oldukça zeki olan ahtapot ilk başlarda Craig’den korktuğu için kendini zekice gizler. Ancak Craig bu hayvanda özel bir şey olduğunu keşfeder ve her gün aynı yerde onu ziyarete gider. Zamanla aralarından ilginç bir dostlu oluşur. Ahtapot Craig’e güvenmeye başlar ve ona gizli dünyasını açar. Bu süreçte Craig’de bu canlıdan nasıl hayatta kalınacağı ve zorluklar karşısında pes edilmemesine yönelik benzersiz şeyler öğrenir.

Social Dilemma (Sosyal İkilem) 2020

Sosyal Dilemma belgeseli günümüzde herkesin bir şekilde dahil olduğu medya sektörünü ele alıyor. Belgeselde özellikle sosyal medyanın çocuktan yetişkine insanları nasıl etkilediği gerçekçi bir bakışla yansıtılmıştır. Belgeselde Google, Youtube, facebook, instagram, Pinterest gibi dev teknoloji firmalarında çalışan insanlar daha önce hiçbir yerde duymadığınız gerçekleri anlatıyor. Medya sektörünün insan yaşamını nasıl değiştirdiği, insanların vaktini almak için nasıl ustaca tasarlandığı ele alınmıştır. Bir grup insanın nasıl milyonlarca insanın hayatını ve düşüncelerini şekillendirdiği işlenmiştir. Belgeselde yer alan sektör çalışanlarının büyük çoğunluğu etik sebeplerden dolayı işlerini bırakmıştır. Kendilerini ve ailelerini olabildiğince sosyal medyadan korumaya çalışan çalışanlar medyanın karanlık yüzünü ele alıyor. 

Kötülüğün Endüstrisi 2021

TRT tarafından 2 bölüm yayınlanan belgesel, telefon ve bilgisayar gibi teknolojik cihazların yapım aşamasında kullanılan madenlere odaklanıyor. Telefonların ham maddesinin geldiği karanlık madenlere gidiyoruz. Belgesel Kobalt, kalay gibi madenlerin yoğun olarak bulunduğu Demokratik Kongo Cumhuriyetinde yaşamı ele alıyor. Günümüzde hayatın vazgeçilmez parçası olan telefonların üretimi için dev bir endüstri çalışıyor dev ve karanlık bir endüstri.. Kötülüğün endüstrisi belgeseli ile ihtiyacınız olmayan telefonları almanın pek de iyi bir fikir olmadığını fark edebilirsiniz.

Belgeselin ikinci kısmında ise internet ile hayatımıza giren bir başka tehlike dark web ele alınıyor. Dark web günlük hayatta kullandığımız internet verilerinin çok deha derinlerinde buz dağının görünmeyen kısmında yer alan sanal bir bölgedir. Burada aklımıza gelebilecek her türlü yasa dışı ve tehlikeli işleri yapan kişiler bulunur. Belgeselde yüzeysel biçimde Dark Web’in ne olduğu nasıl ortaya çıktığı işlenmiştir.

Super Size Me (Şişir Beni) 2003

Şişir Beni belgeseli dünya çapında fastfood tüketiminin artmasıyla obezitenin nasıl yaygınlaştığını ele alıyor. Belgeseli Morgan Spurlock’un yönetiyor ve başrollerinde yer alıyor. Morgan, fastfood ürünlerini sürekli tüketirsek ne olur sorusuna yanıt arıyor. Bunun için bir 1 yıl boyunca sabah öğle ve akşam yemeklerinde sadece McDonald’s ürünleri yiyor. Bu sağlıksız beslenmeye sağlıksız bir yaşam tarzı eşlik ediyor. Morgan gideceği her yere araba, asansör gibi araçlarla gidiyor. Günlük attığı adımları azaltıyor ve deneyin nasıl sonuçlanacağını görmek için her gün kendini tartıyor. Günler geçtikçe Morgan gözlerimizin önünde kilo almaya ve sağlığını kaybetmeye başlıyor. 30 gün boyunca sadece hamburger ve patates kızartması kola gibi ürünleri tüketerek 13 kilo alıyor. Karaciğeri iflas etme noktasına geliyor, kolesterolü fırlıyor, kalp krizi geçirme riski artıyor ve tüm bunlara depresyon eşlik ediyor. Eğer çok sık fastfood tüketiyorsanız belgesel yeme alışkanlığına yönelik bakışınızı değiştirebilir.